Phanh đĩa xe ô tô là một thiết bị cơ học dùng để dừng tốc độ của xe hoặc tốc độ của các thiết bị di chuyển khác. Còn biết đến với tên gọi là thắng, hãm hay bộ giảm tốc, phanh sử dụng lực ma sát để chuyển động năng thành nhiệt năng mặc dù có những phương pháp chuyển đổi năng lượng khác cũng được dùng. Mục đích làm chậm tốc độ của một vật chuyển động cho đến khi nó dừng hẳn.
Ưu điểm phanh đĩa
Bên canh khả năng thoát nước của phanh đãi tốt, mỗi khi má phanh bị mòn sẽ tự điều chỉnh được kích thước kẽ hở giữa má phanh và đãi phanh. Bên cạnh đó ưu điểm phanh đĩa ô tô có thể kể đến hiện nay là gọn nhẹ, trọng lượng nhỏ, ổn định khi phanh, lực thắng hai bên đều nhau nên không xảy ra tình trạng lệch tâm hay trượt bánh khi phanh gấp, áp suất trên bề mặt ma sát của má phanh phân bố đồng đều, thiết kế đơn giản,…
Phanh đĩa dễ dàng kết hợp được với các công nghệ như chống trượt bánh, chống bó cứng phanh…
Ưu điểm nổi bật của phanh đĩa:
- Cung cấp hiệu quả phanh tốt hơn.
- Khả năng tản nhiệt tốt hơn và kéo dài hiệu quả phanh.
- Dễ dàng sửa chữa, thay thế.
- Nhẹ hơn phanh tang trống.
Phanh đĩa có hiệu quả từ 60% đến 80% để dừng xe vậy nhờ đâu mà có con số đó? Phanh đĩa có 1 caliper có chức năng nhấn giày phanh và thực tế giày phanh sẽ chạm vào đĩa làm giảm tốc độ của xe.
Không có quy định yêu cầu phanh đĩa chỉ được sử dụng trên bánh trước của xe, nhưng hầu hết phanh đĩa được sử dụng phổ biến trên bánh trước của xe như ô tô và xe tải nhẹ. Bởi với điều kiện chỉ cần phanh đĩa có thể đáp ứng đầy đủ các yêu cầu về hiệu suất phanh FMVSS 105(*).
(*) FMVSS 105 là tiêu chuẩn cho hiệu quả phanh trên MPV, xe tải hoặc xe buýt có tải trọng hơn 3,5 tấn.
Ưu điểm đáng chú ý nhất của phanh đĩa chính là khả năng tản nhiệt cho đến khi phanh giảm dần, cụ thể phanh đĩa tản nhiệt nhanh hơn vì bề mặt của phanh đĩa tiếp xúc trực tiếp với không khí mở. Vậy nên nhiệt sẽ dễ dàng chảy qua các đĩa và không làm cho nhiệt độ trên phanh đĩa không tăng.
Phanh đĩa không gây ra hiện tượng kẹt nước giữa rãnh phanh và đĩa vì bề mặt tiếp xúc của không khí lớn hơn bề mặt ma sát do quá trình hãm. Từ đó sẽ giảm rủi ro bị giảm lực phanh do nước bị kẹt giữa giày phanh và đĩa được gọi là nước phai, ngoài ra các hạt bụi, các hạt mịn của lớp lót nhanh cũng sẽ được tự làm sạch.
Nhược điểm phanh đĩa
Đa phần các mẫu xe phổ thông hiện nay đều sử dụng phanh đĩa như Hyundai Elantra, Mazda 3, Mazda 6, Toyota Fortuner, Toyota Camry,… Vì vậy bên cạnh nhiều ưu điểm người dùng cũng nên nắm rõ một số nhược điểm dưới đây:
- Thiết kế hở nên dễ bị bám bụi bẩn và hoen rỉ
- Do sự ma sát lớn giữa bề mặt phanh và giày phanh sẽ tạo ra tiếng ồn
- So với phanh tang trống chi phí lắp đặt cũng như thay thế và sửa chữa của phanh đĩa cao hơn nhiều
- Không hiệu quả như phanh tang trống vì phanh đĩa không có khả năng tự cấp năng lượng để đứng yên trong khi đỗ. Bù lại hệ thống phanh đĩa hiệu quả để giảm tốc độ của xe.
- Hệ thống phanh đĩa dễ bị bào mòn, hư hỏng khi phải thường xuyên di chuyển trên đoạn đường có nhiều cát hạt rơi vào trong.
- Má phanh đĩa dễ bị mài mòn tự nhiên do quá trình ma sát khiến má phanh bị chai lì và thậm chí không hoạt động hiệu quả.
Sau đây là những ưu và nhược điểm của phanh đĩa giúp người dùng có cái nhìn tổng quát hơn về phụ kiện này. Một mẹo nhỏ được các chuyên gia xe ô tô mách bảo là nếu chịu khó vệ sinh phanh đĩa định kỳ sẽ giúp phanh tăng tính ổn định và giảm thiểu hao mòn hơn.
