Rò rỉ hệ thống chân không trên xe ô tô sẽ ảnh hưởng rất lớn đến khả năng vận hành xe. Thường xuyên kiểm tra hệ thống này sẽ giúp sớm phát hiện và khắc phục vấn đề đơn giản hơn, tạo sự an tâm cũng như giữ cho tình trạng xe luôn tốt nhất, đảm bảo an toàn khi vận hành ô tô.
- Ô tô bị mất phanh : Nguyên nhân và cách xử lý hiệu quả
- 3 phương pháp giúp tính chi phí sử dụng xe ô tô
- Dấu hiệu cho thấy hộp số xe ô tô đang gặp vấn đề
Hệ thống chân không là một khái niệm quan trọng mà bạn phải hiểu nếu muốn nắm rõ cách hoạt động của một chiếc ô tô cũng như cách kiểm tra và sửa chữa rò rỉ chân không trên động cơ ô tô với vài bước đơn giản.
Hệ thống chân không trên xe ô tô là gì?
Hệ thống chân không của động cơ là một khái niệm quan trọng vì động cơ cần một lượng không khí và nhiên liệu phù hợp để có thể hoạt động trơn tru. Thêm vào đó, phụ thuộc vào chiếc xe và nhiều bộ phận khác của xe mà yêu cầu mức chân không để hoạt động một cách hiệu quả.
Hệ thống chân không liên quan đến hoạt động của động cơ đốt trong trên xe ô tô, đây một bộ phận tinh xảo, phức tạp giúp chiếc xe hoạt động. Nói một cách khác, động cơ ô tô làm việc như một máy bơm khí khổng lồ.
Hệ thống chân không điều khiển động cơ đốt trong và hiệu quả của nó có ảnh hưởng trực tiếp đến hiệu suất của động cơ. Do đó, nếu bạn muốn chiếc xe hoạt động tốt thì bạn phải biết cách bảo trì nó một cách phù hợp.
Máy hút chân không và bướm ga
Việc bơm pít-tông cộng với sự hạn chế của tấm tiết lưu trong van nạp ảnh hưởng đến “máy hút chân không” của động cơ. Sự khác biệt giữa áp suất không khí bên trong xy lanh và không khí bên ngoài cũng gây ra ảnh hưởng. Điều này thường được đo bằng mức inch của thủy ngân hay là Hg. Một động cơ mạnh sẽ tạo ra ổn định ở mức từ 17 đến 21 inch.
Máy hút chân không của động cơ ở thời điểm nhàn rỗi nhất khi bướm ga đóng lại hoặc gần mở và giới hạn không khí di chuyển qua van nạp, khiến động cơ cố gắng hút mạnh để hút không khí và nhiên liệu. Khi bướm ga mở, nhiều không khí hơn sẽ đi vào và làm giảm chân không trong buồng đốt.
Rò rỉ chân không là gì?
Rò rỉ chân không xảy ra khi có thêm không khí bơm vào động cơ đốt trong, lượng không khí thêm vào này không được phát hiện hoặc “được đọc” bởi máy tính động cơ – đây là một bộ phận tính toán lượng nhiên liệu lý tưởng có thể bơm vào động cơ, do vậy mà tạo ra hỗn hợp nhiên liệu – khí không chính xác và thường được gọi là hỗn hợp nhiên liệu – khí nghèo. Hậu quả là động cơ sẽ hoạt động không tốt và bị đình trệ.
Dấu hiệu nhận biết rò rỉ chân không
Áp suất chân không được dùng để điều khiển và vận hành các hệ thống như bầu trợ lực phanh, hệ thống điều hòa, điều khiển hành trình. Trong kì nạp piston đi xuống và tạo nên áp suất chân không để hút hỗn hợp hòa khí vào buồng đốt. Tỷ lệ không cân bằng giữa không khí và nhiên liệu trong động cơ có thể gây ra các hậu quả sau:
- Đèn Check Engine (đèn báo kiểm tra động cơ) sáng trên bảng điều khiển
- Tăng lượng khí thải: Một động cơ có quá nhiều không khí sẽ đốt nóng hơn do đó tạo ra nhiều khí thải oxide hơn
- Tốn nhiên liệu hơn bình thường: Với quá nhiều không khí, bộ điều khiển động cơ sẽ cố gắng bù lại bằng cách thêm nhiều nhiên liệu vào hỗn hợp nhiên liệu không khí, dẫn đến việc xe chạy hao xăng hơn
- Động cơ trì trệ
- Khoảng nhàn rỗi động cơ nhanh hơn bình thường
- Động cơ nhàn rỗi không đồng đều
- Một tiếng rít phát ra từ khu vực động cơ khi xe đang chạy
- Tăng tốc kém
Để biết cách tìm rò rỉ chân không một cách dễ dàng, bạn nên biết nơi chân không có khả năng bị rò rỉ nhất. Rò rỉ chân không có thể xuất hiện ở nhiều bộ phận động cơ, bao gồm những điểm phổ biến nhất
– Đường ống nạp: bộ phận của động cơ cung cấp hỗn hợp nhiên liệu – không khí vào xy lanh
– Các vòng đệm ống nạp: là miếng kim loại dùng để bịt kín ống nạp với động cơ
– Thân van tiết lưu: là một bộ phận của ống nạp chứa bướm ga – nơi đóng và mở để điều khiển lượng không khí đi vào buồng đốt
– Vòng đệm thân van tiết lưu: Là miếng kim loại kín để ngăn chặn không khí rò rỉ ra ngoài giữa ống nạp và thân van tiết lưu
– Ống chân không và ống mềm: nhiệt độ dưới mui xe có thể làm cho ống chân không, ống mềm bằng nhựa và cao su bị vỡ hoặc nứt, gây ra rò rỉ. Các ống bằng cao su và nhựa này kết nối với các bộ phận tiêu thụ chân không của động cơ để hoạt động chẳng hạn như van tuần hoàn khí thải, bộ điều chỉnh áp suất nhiên liệu và bộ truyền động vận hành chân không.
Các bộ phận mà ống chân không và ống mềm nối với nhau có thể bị hỏng và gây rò rỉ:
– Các van EGR (van tuần hoàn khí thải): giúp chuyển hướng khí thải trở lại ống nạp, do đó giúp giảm lượng khí thải.
– Bộ điều chỉnh áp suất nhiên liệu: Bộ điều chỉnh này kiểm soát áp suất của nhiên liệu được cung cấp cho động cơ thông qua kim phun nhiên liệu, do đó đảm bảo rằng các kim phun nhiên liệu này nhận và phân phối nhiên liệu ở một tỷ lệ nhất định.
– Bộ truyền động vận hành chân không: Thiết bị truyền động vận hành chân không sử dụng máy hút chân không của động cơ để vận hành đèn pha, điều hòa và hệ thống điều khiển hành trình, trái ngược với thiết bị truyền động điện ở các xe khác không sử dụng máy hút chân không.
– Bộ trợ lực phanh: được sử dụng để giảm áp lực mà người lái cần phải tác động lên bàn đạp để phanh. Để làm điều này, khi nhấn bàn đạp phanh, bộ trợ lực phanh sử dụng chân không từ động cơ để khuếch đại lực mà bàn đạp phanh đặt lên xy lanh phanh chính, chuyển đổi lực này thành áp suất thủy lực dùng để phanh. Nếu màng bơm trong bộ trợ lực phanh bị hỏng thì có thể xảy ra rò rỉ. Biểu hiện là bàn đạp phanh sẽ khó đạp.
Cách kiểm tra rò rỉ chân không trên động cơ
Trước khi tiến hành bạn nên đậu xe trên nền phẳng, kéo phanh tay và để động cơ nguội. Ngoài ra, bạn nên mang kính bảo vệ mắt, khẩu trang để tránh hít phải mùi của dung dịch vệ sinh, chất tẩy rửa (carburetor cleaner).
Rò rỉ chân không có thể xảy ra ở một số bộ phận, do đó bạn có thể cần phải thực hiện nhiều hơn một thử nghiệm rò rỉ để tìm ra chúng.
Kiểm tra bằng mắt
Kiểm tra các đường ống chân không trên nắp máy xem chúng có bị vỡ hay nứt không. Nếu các đường ống này bị vỡ nứt thì động cơ sẽ có thể bị chết máy, hỗn hợp nhiên liệu nghèo ở chế độ không tải, tiêu hao nhiên liệu.
Do các ống chân không nằm trên nắp máy động cơ và chịu nhiệt độ cao nên chúng nhanh bị biến chất và trở nên cứng, giòn dễ vỡ nứt, gây rò rỉ chân không.
Sau khi tháo các đường ống ra kiểm tra bạn nên thay thế các ống chân không mới. Thường thì các ống này làm bằng cao su nên cũng khá dễ mua ở các cửa hàng phụ tùng ô tô.
Kiểm tra bằng carburetor cleaner
Nếu kiểm tra với các bước làm trên không phát hiện rò rỉ thì lúc này bạn có thể dùng bình xịt carburetor cleaner để kiểm tra tiếp.
Đầu tiên bạn cần khởi động động cơ và để nó chạy với tốc độ không tải. Sau đó xịt dung dịch carburetor cleaner xung quanh phần ron làm kín bướm ga. Nếu ron này bị hư hỏng thì dung dịch carburetor cleaner sẽ lọt vào buồng đốt và cháy cùng hòa khí, từ đó làm tăng tốc độ động cơ. Còn nếu động cơ đang bị rung thì ngay khi xịt dung dịch carburetor cleaner, động cơ sẽ chạy êm trở lại.
Tiếp theo, bạn có thể xịt carburetor cleaner lên các vị trí nối trên đường ống nạp, ron làm kín trên cổ góp hút, solenoid điều khiển EVAP, van và các vị trí ống nối trong khi quan sát tốc độ động cơ. Nếu ron bị hư hỏng hay vị trí nào bị hở thì tốc độ động cơ sẽ tăng lên ngay khi bạn xịt carburetor cleaner.
Bầu trợ lực phanh là nơi sử dụng chân không nhiều nhất vì vậy đây cũng là vị trí có thể gây rò rỉ chân không lớn nhất trên xe. Do đó, bạn cần xịt carburetor cleaner lên các ống chân không trên bầu trợ lực phanh trong khi vẫn quan sát tốc độ động cơ. Nếu có rò rỉ thì tốc độ động cơ sẽ tăng lên.
Dùng đồng hồ đo
Đầu tiên bạn cần rút ống chân không nối với động cơ rồi kết nối nó với đồng hồ đo. Sau đó, bạn bơm và quan sát áp suất trên đồng hồ đo. Nếu không có rò rỉ thì áp suất sẽ không đổi theo thời gian còn nếu rò rỉ thí áp suất sẽ giảm dần dần.
Kiểm tra âm thanh
Sự rò rỉ sẽ tạo ra một tiếng rít hoặc huýt đặc biệt khi bạn chọc vào nó trong khi động cơ đang chạy. Nó có thể khó nhận ra, nếu bạn có ống nghe cơ học thì hãy tháo đầu rò và sử dụng một ống cao su dài để thử nghiệm âm thanh này.
Phương pháp nước xà phòng
Cho đến nay đây là phương pháp dễ nhất và rẻ nhất. Đừng lo, động cơ của bạn sẽ không bị ảnh hưởng bởi lượng nước nhỏ bé này. Đơn giản chỉ cần sử dụng một bình xịt để phun hỗn hợp xà phòng và nước xung quanh các khu vực nghi ngờ rò rỉ. Rò rỉ sẽ hút nước, mà bạn có thể nhìn thấy bằng mắt thường. Nếu không, động cơ sẽ tạm thời trơn tru vì nước bịt kín phần rò rỉ, cải thiện tỷ lệ nhiên liệu không khí.
Kiểm tra khói
Đây là thử nghiệm rò rỉ chân không an toàn và đáng tin cậy nhất thường được thực hiện bởi các thợ máy. Sử dụng một ống khói và phun nó gần đường ống nạp. Bạn sẽ thấy khói này thoát ra từ rò rỉ trong các ống chân không.
Cách khắc phục rò rỉ chân không
Sửa chữa tình trạng rò rỉ chân không khá đơn giản. Bạn chỉ cần thay thế các ống hoặc ống bị hỏng – những nguyên nhân phổ biến nhất của rò rỉ chân không. Trong một số trường hợp, nếu một đầu của ống chân không bị hỏng, bạn có thể cắt đi tối đa nửa inch và nối lại ống.
Một sửa chữa tạm thời trước khi bạn có thể thực hiện thay thế là quấn băng keo vỏ dày và cứng xung quanh ống bị hỏng để hạn chế sự rò rỉ.
Bạn có thể lái một chiếc xe bị rò rỉ chân không trong một thời gian nhất định. Tuy nhiên, rò rỉ chân không làm cho động cơ quá nóng, làm tăng nhiệt độ động cơ và do đó làm tăng quá trình hư hỏng của các bộ phận cao su và nhựa, chẳng hạn như ống mềm và ống chân không.
Bạn nên kiểm tra để tìm rò rỉ chân không và sửa lỗi này càng sớm càng tốt. Đặc biệt nếu rò rỉ xảy ra trong bộ trợ lực phanh, bạn phải sửa nó trước khi lái xe.
