Trước đây, các hãng sản xuất xe ô tô chỉ tập trung vào việc mang tới cho khách hàng các mẫu xe đa dụng, sang, hiệu suất cao,.. nhưng lại chưa quan tâm đến việc kiểm soát lượng khí thải của xe. Kể từ 1/1/2022, xe ô tô mới được sản xuất, lắp ráp và nhập khẩu vào thị trường Việt Nam đều phải đáp ứng được chuẩn khí thải Euro 5 mới được phép lưu hành
Theo lộ trình quy định tại Quyết định 49/2011 của Thủ tướng Chính phủ, từ ngày 1/1/2022 các loại ô tô sản xuất, lắp ráp và nhập khẩu mới phải áp dụng tiêu chuẩn khí thải mức 5 (Euro 5). Song, đến nay đã cận ngày thực hiện quy định nhưng nhiều đơn vị sản xuất, nhập khẩu ô tô và người dùng vẫn còn mơ hồ, chưa biết rõ hình thức áp dụng như thế nào.
Tiêu chuẩn khí thải Euro 5 là gì?
Nội dung chính của tiêu chuẩn khí thải của Euro nói về việc ban hành các quy định về mức các loại khí thải được phép xả ra trong quá trình hoạt động của các dòng xe ô tô, bao gồm particulate matter (PM), hydrocarbons (HC), nitrogen oxide (NOx) và carbon monoxide (CO). Hiện nay, tiêu chuẩn này được nhiều quốc gia áp dụng chọn cho các phương tiện giao thông lưu thông trên đường.
Tiêu chuẩn khí thải Euro 5 là một trong những tiêu chuẩn khí thải hiện hành trên thế giới. Tiêu chuẩn này là phiên bản thứ 5 của tiêu chuẩn khí thải được EU quy định. EU đã chính thức giới thiệu bộ tiêu chuẩn vào tháng 9 năm 2009.
Giống như các phiên bản trước, phiên bản tiêu chuẩn Euro 5 cũng dùng để kiểm soát và giảm thiểu lượng chất thải từ các loại xe. Phiên bản này tiếp tục thắt chặt các giới hạn về lượng chất thải từ động cơ Diesel. Đồng thời, tất cả các xe có lắp động cơ Diesel cần có thêm các bộ lọc hạt để đáp ứng được các yêu cầu mới.
So với các tiêu chuẩn khí thải Euro trước đó, nhất là tiêu chuẩn Euro 4 thì Euro 5 đòi hỏi công nghệ cao hơn. Hay nói cách khác, phiên bản thứ 5 của tiêu chuẩn khí thải Euro có sự khác biệt đáng kể về công nghệ so với các phiên bản trước đó.
Cụ thể là nếu động cơ ô tô không đạt tiêu chuẩn Euro 4 thì hãng có thể điều chỉnh, nâng cấp linh kiện và xử lý bộ phận xúc tác là được. Trong khi đó, động cơ ô tô đạt tiêu chuẩn Euro 5 lại đòi hỏi công nghệ mới hiện đại và “xịn sò” hơn. Nếu không, động cơ không thể đạt giới hạn ngưỡng xả thải ít hơn chất độc hại gây ô nhiễm.
Các giới hạn về lượng khí thải của tiêu chuẩn Euro 5
Giới hạn khí thải Euro 5 cho động cơ xăng
Theo đó, giới hạn phát thải của Euro 5 áp dụng với động cơ xăng được quy định như sau:
- CO: 1,0 g/km.
- HC : 0,1 g/km.
- NOx: 0,06 g/km.
- PM: 0,005 g/km (chỉ phun xăng trực tiếp).
Giới hạn khí thải Euro 5 cho động cơ Diesel
Trong khi đó, Euro 5 lại có các quy định riêng về giới hạn lượng phát thải đối với động cơ Diesel. Cụ thể là:
- CO: 0,5 g/km.
- HC + NOx: 0,23 g/km.
- NOx: 0,18 g/km.
- PM: 0,005 g/km.
- PM – 6.0 x 10 ^11/km.
Tiêu chuẩn Euro 5 tại Việt Nam
Lộ trình về tiêu chuẩn khí thải đối với các dòng xe ô tô – mô tô hai bánh nhập khẩu, sản xuất hay lắp ráp được thể hiện rõ trong Quyết định 49/2011/QĐ-TTG của Thủ tướng Chính Phủ, như sau:
Bắt đầu từ ngày 1 tháng 1 năm 2022, các sản phẩm xe ô tô lắp ráp, sản xuất và cả xe nhập khẩu mới sẽ buộc phải áp dụng tiêu chuẩn khí thải ở mức Euro 5.
Các loại xe đang lưu hành trên thị trường và đang sử dụng sẽ không phải áp dụng kiểm định khí thải theo tiêu chuẩn này.
Tại Việt Nam, tiêu chuẩn khí thải Euro 4 đã được áp dụng chính thức từ 1/1/2018 đối với các loại xe ô tô sản xuất, lắp ráp và nhập khẩu. Tuy nhiên, giữa đến thời điểm hiện tại, khi nhiều quốc gia trên thế giới đã và đang áp dụng quy định tiêu chuẩn Euro mức 5 thì Việt Nam cũng đã có sự tiếp nhận và thay đổi nhất định từ tiêu chuẩn Euro 4 sang 5 từ năm 2021.
Công nghệ chính là điểm khác biệt giữa tiêu chuẩn khí thải Euro 4 và 5. Nếu như trước đó, với các xe có động cơ không đạt chuẩn Euro 4 chỉ cần nâng cấp lại linh kiện xe, điều chỉnh và xử lý các bộ phận xúc tác thì đã có thể đạt được tiêu chuẩn này. Nhưng khi tiêu chuẩn mức 5 áp dụng thì sẽ đòi hỏi sản phẩm có công nghệ mới hơn, cao hơn, hiện đại hơn để có thể đạt có lượng xả thải thấp hơn chất gây ô nhiễm ra môi trường.
Nhiên liệu tương thích để bảo vệ động cơ và đáp ứng chuẩn khí thải
Các nhà sản xuất ô tô Việt Nam (VAMA) cho rằng, để có thể đạt được tiêu chuẩn khí thải mức 5 cần phải có sự đồng bộ giữa động cơ ô tô và nhiên liệu. Nếu động cơ đáp ứng được tiêu chuẩn khí thải mức 5 thì xăng, dầu cũng phải đạt tiêu chuẩn Euro 5 mới đảm bảo mục tiêu khí thải sạch hơn.
Với xe sử dụng động cơ xăng, chỉ cần tăng chu trình đốt kỹ hơn là có thể đạt tiêu chuẩn khí thải mức 5. Nhưng dầu là loại nặng, khó đốt hơn thì phải đốt nhiều lần mới có thể sạch. Vì thế, nếu nhiên liệu không đạt tiêu chuẩn, xe dầu sẽ bị ảnh hưởng nhiều hơn xe xăng.
Bất cứ xe nhập khẩu hay lắp ráp sử dụng nhiên liệu dầu đạt tiêu chuẩn khí thải mức 5 nếu sử dụng nhiên liệu không đạt tiêu chuẩn tương ứng sẽ ảnh hưởng tới động cơ, có thể gây hỏng hóc. Khi động cơ hỏng, khí thải phát ra không đạt chuẩn và như vậy mục tiêu giảm phát thải sẽ không đạt được.
Xe ô tô đáp ứng tiêu chuẩn Euro 5 thì về mặt công nghệ sẽ cao hơn rất nhiều so với Euro 4, ở hệ thống điều khiển, tính toán, phun dầu, phun xăng, đánh lửa, đặc biệt là ở động cơ diesel phải tốt hơn. Cốt lõi là phải có nhiên liệu đạt chuẩn Euro 5, được bán ra một cách phổ biến trên thị trường.
Theo khảo sát, hiện chưa có cây xăng nào phân phối xăng có tiêu chuẩn tương đương tiêu chuẩn Euro 5, đa số chỉ đáp ứng tiêu chuẩn Euro 4 (RON 95-IV). Đối với nhiên liệu là dầu đạt tiêu chuẩn tương đương Euro 5 hiện nay mới chỉ có Petrolimex phân phối loại Diesel DO 0,001S-V.
3 nhóm ô tô sẽ được miễn kiểm tra khí thải từ ngày 15/02/2021
Các xe đã được cấp phiếu kiểm tra chất lượng xuất xưởng (xe sản xuất, lắp ráp trong nước) hoặc các xe đã được cấp giấy chứng nhận an toàn kỹ thuật và bảo vệ môi trường xe cơ giới nhập khẩu (xe nhập khẩu) trước thời điểm áp dụng quy chuẩn trên.
Các xe ôtô được cấp phiếu kiểm tra sau thời điểm áp dụng quy chuẩn, trên cơ sở giấy chứng nhận kiểu loại tương ứng đã được cấp trước thời điểm áp dụng quy chuẩn nhưng còn hiệu lực.
Các kiểu loại xe sản xuất, lắp ráp từ các xe cơ sở đã được cấp giấy chứng nhận trước thời điểm áp dụng quy chuẩn hoặc kiểu loại xe mới thực hiện chứng nhận từ xe cơ sở nêu ở hai trường hợp trên.
Ngoài ra, các loại xe hoặc động cơ đã thử nghiệm khí thải và cấp báo cáo thử nghiệm phù hợp theo quy chuẩn QCVN 86:2015/BGTVT vẫn được tiếp tục sử dụng báo cáo đã cấp để thực hiện kiểm tra, chứng nhận theo quy định tại các văn bản quy phạm pháp luật tương ứng.
Được biết, các mẫu xe ô tô sản xuất và lắp ráp trong nước hoặc nhập khẩu cần đạt tiêu chuẩn khí thải Euro 4 mới được đưa ra thị trường. Trong khi đó, những loại xe ô tô sản xuất từ năm 1999 đến năm 2008 cần chú ý khi mức tiêu chuẩn khí thải đã được nâng lên. Cụ thể, từ 01/01/2021, mức tiêu chuẩn thấp nhất của nhóm xe sản xuất trong thời gian trên sẽ là mức 2 thay vì mức 1 như trước.
Theo đó, các xe ô tô không đạt tiêu chuẩn khí thải sẽ chịu xử phạt vi phạm hành chính theo Nghị định 100/2019. Cụ thể, tại điểm c khoản 2 Điều 16 có quy định rõ người điều khiển ô tô không có bộ phận giảm khói hoặc có nhưng không có tác dụng, không đảm bảo quy chuẩn môi trường về khí thải bị phạt tiền từ 300.000 đến 400.000 đồng.
Có nên mua xe sản xuất trước ngày 31-12-2021?
Người tiêu dùng đang có ý định mua xe mới vào cuối năm nay, các nhà sản xuất ô tô sẽ có nhiều ưu đãi khách hàng bằng nhiều hình thức hấp dẫn. Tuy muốn mua xe nhưng lại băn khoăn bởi tới thời điểm này, các loại xe sẽ phải áp dụng tiêu chuẩn khí thải mới. Tiêu chuẩn khí thải sẽ áp dụng tại thời điểm mua xe hay áp dụng cho những lần kiểm định xe sau đó nữa và nếu đời xe năm 2021 nhưng ký hợp đồng mua bán năm 2022 thì sẽ áp dụng mức tiêu chuẩn khí thải nào?
Đại diện một hãng lắp ráp ô tô tại Việt Nam chia sẻ theo quy định, tiêu chuẩn khí thải Euro 5 sẽ áp dụng đối với các loại xe sản xuất sau ngày 31-12-2021. Như vậy, đối với những dòng xe đã sản xuất trước đó và đã cấp giấy chứng nhận đầy đủ thì không thể quay trở lại nhà sản xuất. Nghĩa là sau ngày 31-12-2021, các loại ô tô sản xuất, lắp ráp và nhập khẩu mới sẽ phải đăng ký về kiểu loại với Cục Đăng kiểm, theo đó mẫu xe này sẽ phải đáp ứng tiêu chuẩn khí thải Euro 5
